marzec 2021 – Diabetmed.pl

31 marca, 202111 kwietnia, 2021

COVID-19

Jak wiecie, cukrzyca w definicji Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego to „grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielania i/lub działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, zwłaszcza oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.”

Dlaczego o tym przypominam? Ponieważ pandemia koronawirusa ma duży wpływ na osoby z cukrzycą, a szczególnie na te, które o tą cukrzycę nie dbają i mają już powikłania..

Co prawda dostęp do opieki lekarskiej momentami jest bardzo utrudniony, zaburza codzienne funkcjonowanie i w wielu przypadkach zabiera motywację do dbania o siebie. A jednak pacjenci powinni starać się utrzymywać wartości glikemii w normie, ponieważ dobrze uregulowana cukrzyca zapobiega rozwojowi powikłań takich jak choroby sercowo-naczyniowe lub przewlekła niewydolność nerek.

Trochę o COVID-19..

Czy cukrzyca zwiększa ryzyko zachorowania?

Wiele ekspertów podkreśla, że dobrze kontrolowana cukrzyca, zarówno typu I oraz typu II, nie zwiększa ryzyka zakażenia koronawirusem. Zapadalność diabetyków na COVID-19 jest podobna do tej wśród całego społeczeństwa.

Natomiast jeśli w trakcie trwania cukrzycy powstały powikłania (w obrębie serca, nerek), które dodatkowo obciążają organizm – ryzyko zachorowania na covid-19 i jego cięższego przebiegu, wzrasta!

Jak przebiega covid-19 u diabetyków?

Objawy koronawirusa, u chorych na cukrzycę są takie same jak u zdrowych osób. Dla przypomnienia najczęściej występujące objawy to: gorączka, suchy kaszel, zmęczenie. Rzadziej występujące objawy to: ból mięśni, ból gardła, biegunka, zapalenie spojówek, ból głowy, utrata smaku lub węchu, wysypka skórna lub przebarwienia palców u rąk i stóp. Poważne objawy, które mogą wystąpić to: trudności w oddychaniu lub duszności, ból lub ucisk w klatce piersiowej, utrata mowy lub zdolności ruchowych.

W sytuacji, gdy dojdzie do zachorowania na COVID-19, osoby ze źle wyrównaną cukrzycą są bardziej narażone na jej cięższy przebieg i wystąpienie niewydolności oddechowej. Wirus doskonale rozwija się w organiźmie, w którym występuje dłuższy czas podwyższony poziom glukozy we krwi, co przekłada się na to, że diabetycy są częściej hospitalizowani, wymagają podania tlenu lub użycia respiratora. Badania potwierdzają, że mają gorsze rokowanie i dłużej zdrowieją. Przy infekcjach wirusowych występują duże wahania glikemii (zwiększa się zpaotrzebowanie na insulinę), więc leczenie jest dość trudne.

Należy pamiętać, że u chorych z cukrzycą typu 1, zakażenie może wywołać kwasicę ketonową, czyli stan bezpośrednio zagrażający życiu. Nudności i wymioty, ból brzucha, oddech o słodkawym zapachu czy zaburzenia świadomości, stanowią wskazanie do pilnej konsultacji lekarskiej!

Czy można uchronić się przed covid-19?

Zalecenia dla chorych na cukrzycę są takie same jak dla wszystkich, czyli zachowanie dystansu społecznego, mycie rąk i dezynfekcja powierzchni, zasłanianie nosa i ust, unikanie podróży, niepotrzebnych kontaktów i dużych skupisk ludzi. Jako diabetycy ważne żebyśmy dodatkowo zadbali o zdrowy styl życia i utrzymanie dobrego poziomu cukru we krwi.:)

Czy koronawirus może spowodować zachorowanie na cukrzycę?

COVID19 jest nowym i nie w pełni zbadanym wirusem, stąd też pojawiają się wciąż nowe doniesienia. Coraz więcej badań donosi, że osoby w młodym wieku po przebyciu infekcji, zaczynają mieć objawy charakterystyczne dla cukrzycy typu 1. Opinie badaczy wskazują, że wirus może dostawać się do komórek trzustki produkujących hormony i uszkadzać je, co doprowadza do ich śmierci.

Bardzo prawdopodobne jest, że wirus działa też w sposób pośredni – pobudzając produkcję białek układu odpornościowego (znanych jako chemokiny i cytokiny), powoduje, że zabijają one kolejną część komórek. Gdy nowe dane zostaną zbadane i zweryfikowane przez naukowców, z pewnością otrzymamy nowe informacje w tym temacie.

Źródła:

https://www.gov.pl/web/koronawirus
https://badania-covid.pl/koronawirus-a-cukrzyca/

22 marca, 202123 marca, 2021

Cukrzyca a ciąża

Dzisiejszym tematem jest ciąża, u osób z cukrzycą (szczególnie cukrzycą przedciążową, często wieloletnią). Temat jest bardzo ważny i bardzo rozległy, więc napewno dzisiejszy wpis nie będzie ostatnim, a mam nadzieję, że rozwieję wiele Waszych wątpliwości i zainteresuje kolejnymi aspektami tego tematu. Na koniec dajcie znać jakie macie przemyślenia własne, o czym chcielibyście jeszcze poczytać, bo jak zawsze tak i tutaj piszę odnosząc własną wiedzę do najważniejszych wytycznych i zaleceń, w konkretnych dziedzinach. Dzisiaj opieram się głównie na Standardach Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego oraz najnowszych Zaleceniach Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.

—

„Rokowanie, co do długości życia i ogólnego stanu zdrowia osób chorujących na cukrzycę na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat uległo tak znacznej poprawie, że kobiety chorujące na cukrzycę mogą bezpiecznie zachodzić w ciążę i rodzić zdrowe dzieci.”

(Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego postępowania u kobiet z cukrzycą. Warszawa, 2011)

—

Planowanie ciąży

Kobieta chorująca na cukrzycę i planująca potomstwo, powinna odpowiedzialnie i wcześnie zaplanować ciąże, aby przygotować się do niej w sposób świadomy. Powinna być pod jak najszerszą opieką diabetologiczną oraz położniczą, najlepiej około 3-6 miesięcy przed planowanym zapłodnieniem, aby uzyskać najpełniejsze wyrównanie metaboliczne cukrzycy. Zalecane jest stężenie HbA1c < 6,5%, bez ciężkich hipoglikemii, ze stężeniem na czczo w granicach 70-90mg/dl, w 1 godz. po posiłku <140 mg/dl, w 2 godz. po posiłku >70-90 mg/dl. Oczywiście wszystkie te parametry prowadzą do wyrównania, a dobrze leczona cukrzyca nie stanowi przeszkody w zajściu w ciąże, natomiast jest bardzo ważna dla zdrowia matki i dziecka. Obecnie najlepszą metodą leczenia cukrzycy, pozwalającą uzyskać normoglikemię, jest terapia przy pomocy osobistych pomp insulinowych. Dzięki WOŚP, wyspecjalizowane w opiece nad przyszłą mamą, placówki medyczne wypożyczają nieodpłatnie pompy insulinowe na czas planowania oraz przebiegu ciąży. Niektóre modele pomp są wyposażone w system CGM, czyli ciągłego monitorowania glikemii, co w jeszcze lepszym stopniu pozwala zapanować nad cukrami.

Należy pamiętać, że cukrzyca powoduje jednak ryzyko powikłań diabetologicznych, położniczych i noworodkowych. Niestety jest ono wysokie i ciąża u tych kobiet powinna być bezwzględnie prowadzona w ośrodku specjalistycznym (III° referencyjności), dysponującym odpowiednio wykształconą kadrą fachową i zapleczem diagnostyczno-leczniczym.

> Aby móc przewidzieć jak będzie przebiegać ciąża i też los ciężarnej, chore na cukrzycę przedciążową klasyfikuje się, w zależności od wieku zachorowania, czasu trwania cukrzycy i obecności lub braku przewlekłych powikłań cukrzycy.

Wszystkie kobiety z cukrzycą w okresie planowania ciąży, w czasie ciąży i w połogu powinny pozostawać pod opieką zespołu diabetologiczno–położniczego, mającego doświadczenie w tej dziedzinie, aby wprowadzić jak najlepsze leczenie cukrzycy, w tym edukacje diabetologiczną i dietetyczną, ocenić i ewentualnie wdrożyć leczenie przewlekłych powikłań cukrzycy (np. obrzęknięte w czasie ciąży nogi, są bardziej podatne na powstanie zmian i stopy cukrzycowej). W okresie planowania ciąży u każdej kobiety chorującej na cukrzyce należy ocenić: – stan wydolności nerek, wykonać badanie ogólne moczu (i ewentualny posiew moczu), ciśnienie tętnicze krwi, stan układu krążenia, stan narządu wzroku, należy ocenić funkcję tarczycy (TSH). Dieta u kobiety z cukrzycą planującej ciążę nie różni się od standardowej zdrowej diety. Powinna być regulowana w zależności od BMI kobiety. Istotna jest suplementacja kwasem foliowym (min. 0,4mg/dobę) przez okres co najmniej sześciu tygodni, aby zapobiec powstawaniu wad układu nerwowego u dziecka.

Ciąża

W momencie podejrzenia lub rozpoznania ciąży, należy utrzymać zalecane i wymienone powyżej wartości glikemii (normoglikemia), a stężenie HbA1c badać co ok.6 tygodni. Kontrola zarówno położnicza, jak i diabetologiczna, nawet przy prawidłowo przebiegającej ciąży, powinna być prowadzona w ośrodkach o najwyższym stopniu referencji, z częstością zależną od nasilenia cukrzycy i współistniejących powikłań.

(Kobiety chorujące na cukrzycę ze stwierdzonymi zmianami naczyniowymi powinny wykonać kontrole okulistyczne, co najmniej jednokrotnie w każdym trymestrze ciąży (w przypadku stwierdzonych zmian na dnie oka, wymagających w czasie ciąży leczenia okulistycznego należy to leczenie niezwłocznie wdrożyć. Ciąża nie stanowi przeciwwskazania do laseroterapii).

Poród siłami natury

Kobieta chora na cukrzycę może urodzić dziecko siłami natury (!), o ile nie będzie żadnych do tego przeciwwskazań, np. w postaci makrosomii płodu. W trakcie porodu SN czy też CC można mieć stale podłączoną pompę insulinową, w niektórych sytuacjach potrzebne jest podanie insuliny drogą dożylną, ale o tym już zdecyduje lekarz.

Najważniejsze, aby poród był bezpieczny dla Ciebie i Twojego dziecka!

Dlatego warto korzystać z pomocy ośrodków położniczych wyspecjalizowanych w opiece nad kobietami chorymi na cukrzycę.

Wskazanie do cięcia cesarskiego

Wskazaniem do cięcia cesarskiego jest nadmierna masa dziecka. Jeśli w USG masa dziecka będzie wskazywała powyżej 4200g (makrosomia) u kobiety o przeciętnym wzroście, lub gdy różnica obwodu brzuszka (AC) i obwodu główki (HC) przekracza 4cm, z uwagi na duże ryzyko dystocji barkowej zawsze rozważane jest zakończenie ciąży poprzez cięcie cesarskie. Również w przypadku rozpoznania nadmiernej masy płodu po ukończonym 37 tygodniu ciąży, napewno powinno zostać rozważone wcześniejsze ukończenie ciąży (próba indukcji porodu).

Jak zminimalizować ryzyko powikłań u dziecka i matki? Złote wskazówki:

Normoglikemia (unikanie hipoglikemii i hiperglikemii, ponieważ obie są groźnymi powikłaniami)
Prowadzenie aktywnego trybu życia powoduje lepsze dotlenienie organizmu (po konsultacji z lekarzem)
Zdrowe odżywianie (spożywanie pokarmów obfitujących w świeże jarzyny, tłuszcze pochodzenia roślinnego, ryby, pokarmy niskoprzetworzone, bez konserwantów i ulepszaczy).
Zakaz palenia tytoniu, picia alkoholu i stosowania jakichkolwiek narkotyków.

Istnieje kilka sytuacji, gdy odradza się zajście w ciążę, u kobiet chorujących na cukrzycę:

-nefropatia manifestującą się klirensem kreatyniny poniżej 40 ml/min;

-niepoddająca się leczeniu retinopatia proliferacyjna;

-zaawansowana choroba niedokrwienna serca niepoddająca się leczeniu (kardiomiopatia przerostowa lub ciężkie upośledzenie funkcji komory systemowej; kardiomiopatia okołoporodowa w przeszłości z jakimkolwiek resztkowym upośledzeniem lewej komory);

-autonomiczna neuropatia z zajęciem układu bodźco-przewodzącego serca lub przewodu pokarmowego.

Gdzie można zgłosić się, aby uzyskać od lekarza poradę na temat macierzyństwa?

Obecnie w Polsce funkcjonuje wiele ośrodków diabetologiczych, w których można skorzystać z fachowej opieki wykwalifikowanych lekarzy, pielęganirek i dietetyków. Adresy tych placówek można uzyskać w poradniach diabetologiczynch oraz na stronie:

http://www.wosp.org.pl/medycyna/nasze_programy/pompy_insulinowe_kobiety_ciezarne

https://www.wosp.org.pl/medycyna/programy/cukrzyca-kobiety-w-ciazy

Życzę powodzenia i dużo zdrowia dla wszystkich przyszłych i aktualnych Mamusi i Tatusiów!

19 marca, 202112 kwietnia, 2021

Praca na Bloku Operacyjnym

Aktywność zawodowa w Naszym życiu jest ważnym aspektem, bo w pracy spędzamy jego dużą część. Powinna być Naszą pasją, dawać spełnienie, być czymś co Nas zachwyca, a jednocześnie dawać możliwosć własnego rozwoju. Życzę każdemu, aby taką pracę właśnie miał… Ale nasuwa się pytanie, czy diabetyk, głównie z CT1, więc osoba stosująca insulinę, narażona na hipoglikemie oraz hiperglikemie może wykonywać każdy z wymarzonych zawodów?

Żeby odpowiedzieć najlepiej na to pytanie posłuże się własną wiedzą, popartą najnowszymi zaleceniami PTD w tym temacie, więc informacja będzie pewna i rzetelna. Opowiem też po krótce o swojej przygodzie zawodowej, radzeniu sobie z cukrzycą w takim miejscu jak Blok Operacyjny. Może zainspiruję kogoś, więc… Przeczytajcie!

Pamiętajcie, że sam fakt chorowania na cukrzycę nie powoduje żadnych ograniczeń zawodowych!

Ewentualne ograniczenia mogą być i powinny zostać wprowadzone po starannym przeanalizowaniu indywidualnej sytuacji i stanu zdrowia. Lekarz diabetolog odpowiada za to, aby prowadzić skuteczną terapię (współpraca!), poprzez edukację zdrowotną oraz pomoc w wydaniu obiektywnej opinii o predyspozycjach zawodowych. O takich predyspozycjach do wykonywania zawodu oraz kierowania pojazdami orzeka lekarz uprawniony do przeprowadzania badań profilaktycznych i badań kierowców (wskazane jest przedstawienie opinii lekarza prowadzącego).

—

Ograniczenia zawodowe dla chorych na cukrzycę wynikają z:

— możliwości wystąpienia epizodu hipoglikemii i związanych z nim zaburzeń świadomości;
— możliwości rozwoju i późnych powikłań cukrzycy upośledzających zdolność do wykonywania danej pracy.

Kwestia powikłań jest obszerna, ponieważ źle wyrównana cukrzyca doprowadza do wyniszczenia organizmu i powikłań w różnych narządach. Jeśli wpływają one na bezpieczeństwo pracy pracjenta i otoczenie, czyli przede wszystkim osoby współpracujące, nie powinien podejmować on takiego zawodu, ale nie jest zabronione podejmowanie innych czynności zawodowych, które nie obciążają pacjenta.

—

Istnieje podział na dwie kategorie wymagań zdrowotnych: wyższa i niższa.

Wyższa kategoria zdrowotna dotyczy zawodowych kierowców, służb mundurowych i ratowniczych, przedstawicieli lotnictwa cywilnego oraz zawodów szcególnie niebezpiecznych, np. pracy na wysokości, przy maszynach ruchu, w wysokiej temperaturze, górnictwie i innych związanych z dużym ryzykiem wypadku).

Niższa kategoria związana jest z czynnikami szkodliwymi i uciążliwościami, które mogą niekorzystnie wpłynąć na cukrzycę, ale nie ma większego ryzyka związanego z bezpieczeństwem publicznym. Bierze się pod uwagę stanowiska wymagające zwiększonego wysiłku fizycznego; ze zmianowym i nocnym czasem pracy; z narażeniem na działanie dwusiarczku węgla i pestycydów.

—

Szczególnie osoby młode, wybierające ścieżkę zawodową, powinny starannie przemyśleć jej wybór i skonsultować ze swoim diabetologiem, który doradzi i postara się nakierować na właściwy zawód, zgodnie z zainteresowaniami. 🙂

Taka praca jest dużą motywacją do dbania o siebie i swoją cukrzycę, co w efekcie wychodzi na plus:) Dużo zależy od podejścia i umiejętności radzenia sobie na codzień, ale również w sytuacjach kryzysowych, dlatego pamiętając o tym, że sami znamy siebie najlepiej powinniśmy przemyśleć w różnych aspektach wybór pracy. Pamiętajmy, że Nasze zdrowie jest najważniejsze, a mamy je tylko jedno i warto o nie dbać. Choć teraz jestem na urlopie macierzyńskim, to zawodowo od kilku lat pracuję jako koordynator bloku operacyjnego, więc mam więcej obowiązków i trosk, ale to tylko dowód na to, że z cukrzycą też można, oby tylko nie przysłaniała możliwości i wszystkiego innego 🙂 dopowiem, że w międzyczasie pracowałam w Medycynie Nuklearnej, co uważam za bardzo ciekawą działkę medycyny oraz oczywiście jako edukator diabetologiczny. Byłam kilka razy na obozach dla młodych diabetyków, któe wspominam bardzo miło i mam nadzieję, że już niedługo, gdy epidemia ucichnie, wrócą one znów jako coroczne wyjazdy, gdzie młodzi diabetycy (dzieci i młodzież) poznają przyjaciół, nawiązują wieloletnie znajomości i mogą radzić się i wspierać w temacie cukrzycy (i nietylko). Uważam, że jest to potrzebne i bardzo przydatne, aby rozszerzało horyzonty, aby człowiek po diagnozie nie pozostał sam sobie, a zobaczył, że z cukrzycą da się żyć i to dobrze żyć. 🙂

Bibliografia:

Diabetologia Praktyczna: Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2020 – Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego; ViaMedica, 2020
dr hab. n. med. Szypowska A. i wsp.: Mam cukrzycę typu I. Edycja 4.

17 marca, 202118 marca, 2021

Wysiłek fizyczny

Heeej! Lubicie sport?

Ja od najmłodszych lat kocham górskie wędrówki! (Pewnie widać i jeszcze nie raz zobaczycie na zdjęciach?). Uwielbiam biegać, jeździć na rowerze, rolkach i grać w siatkówkę, przed ciążą często również ćwiczyłam na siłowni (głównie cardio, zumba i piloxing:)) i uczestniczyłam w zajęciach krav magi. Teraz również staram się być aktywna, głównie ćwiczę w domu i robie dłuuugie spacery.

PS. Podpowiem, że powyższe zdjęcie jest z drogi na Ślęże, więc górki, na początku ciąży! ?? (chociaż jeszcze o niej nie wiedziałam, ale już czułam, że moja kondycja jest słabsza).

—

Według najnowszych zaleceń klinicznych PTD (z 2020r.) dotyczących wysiłku fizycznego u chorych na cukrzycę – ze względu na wielokierunkowe korzyści, jakie przynosi jego wykonywanie — jest integralną częścią prawidłowego, kompleksowego postępowania w leczeniu cukrzycy, w celu uzyskania optymalnego efektu wysiłek fizyczny powinien być regularny, podejmowany co najmniej co 2–3 dni, jednak najlepiej codziennie.

—

Często słyszę o zwolnieniach lekarskich dla dzieci z CT1, z wf-u! Wtedy dopada mnie myśl, dlaczego i po co ktoś chce te dzieci tak skrzywdzić? Wysiłek fizyczny jest naturalną częścia życia, bez niego możemy wyłącznie pogorszyć stan zdrowia.

Cukrzyca nie jest przeciwskazaniem do wysiłku, jest potencjalnym wskazaniem do niego!

—

Być może zdajecie sobie sprawę jakie pozytywne działanie niesie za sobą aktywność fizyczna, ale przytoczę najważniejsze i myślę, że najbardziej motywujące powody żeby wysiłek fizyczny stał się Naszą zdrową codziennością!

Aktywność fizyczna przede wszystkim wspomaga utrzymanie prawidłowej masy ciała (po ok. pół godziny uruchamiane są zapasy tłuszczu w organiźmie), zwiększa insulinowrażliwość, bo gdy ćwiczymy Nasz organizm potrzebuje mniej cząsteczek insuliny żeby wprowadzić do komórek glukozę! Genialne, prawda? Co więcej, wiele badań potwierdza, że np. bieganie ma działanie antydepresyjne i nie przesadzając – jednostajny wysiłek działa podobnie jak leki antydepresyjne! Podczas stresu napewno zauważyliście znaczny wzrost glikemii i trudniejsze utrzymanie prawidłowych wartości – wspaniałym lekiem antystresowym jest znów aktywność fizyczna, ponieważ nie tylko rozładuje nagromadzone emocje, ale również spali wyprodukowaną przez wątrobę, porcję glukozy.

—

Istnieją dwa rodzaje wysiłku: tlenowy i beztlenowy (o tym będzie osobny wpis:)), które się od siebie różnią i każdy inaczej wpływa na organizm, szczególnie na poziomy cukru u cukrzyka, ale zawsze musimy zwracać bardzo dużą uwagę na hipoglikemie.

Czy jakieś rodzaje sportu są Nam, jako osobom chorującym na cukrzycę zakazane? Myślę, że nie, ale to zależy od wielu czynników, ogólnego stanu zdrowia oraz wyrównania cukrzycy. Dla przykładu podam sporty wodne, jak nurkowanie, windsurfing, czy też wspinaczka wysokogórska – są to sporty wysoce ryzykowne. Na ten rodzaj aktywności powinny decydować się osoby z bardzo dobrze wyrównaną cukrzycą i w towarzystwie osoby bliskiej, która będzie potrafiła udzielić pomocy, w sytuacji kryzysowej.

Sport jest wspaniałym wynalazkiem, z którego powinniśmy korzystać jak najwięcej! Uczymy się samych siebie, pokonujemy własne słabości, ale także dzięki niemu możemy przeżywać wiele sukcesów i radości! Życzę, aby każdy miał swoją ulubioną aktywność, dzięki której będzie doświadczał cudownego działania endorfin! Temat sportu jeszcze nie jednokrotnie się tu pojawi, ponieważ jest to temat bardzo rozległy, ale myślę, że również bardzo ciekawy.

Miłego czytania 🙂