Kategoria: Ogółem

W tym roku 24 i 25 maja, odbywała się ważna konferencja, dla grona medyków, zajmujących się endokrynologią i diabetologią dziecięcą. Uczestniczyłam i z ogromnym podziwem słuchałam prelegentów. Tematy poruszane, były poddawane dyskusji i możliwości wymiany doświadczeń. Bardzo cenię sobie, jako pielęgniarka edukacyjna, że mogłam posłuchać o nowoczesnych technologiach w cukrzycy oraz o innych chorobach endokrynologicznych, z którymi zmagają się pacjenci. Uważam, że takie spotkania dają dużą wiedzę i aby być na bieżąco z aktualnościami, warto, aby każdy z Nas medyków, angażował się w takiego rodzaju szkolenia.

Gdy do kliniki trafia kolejne dziecko z ciężką kwasicą ketonową, bo rodzic nie znał pierwszych objawów cukrzycy typu 1 – czuej się nieswojo. Wydawałoby się, że jednak sporo się o niej mówi, edukuje – ale to moja perspektywa medyka, pielęgniarki edukacyjnej, która spotyka się z tym na codzień a co lepsze od ponad 20 lat choruje na cukrzycą typu1 – więc jest z nią na codzień. Każdego dnia podejmuje przez pryzmat cukrzycy wiele decyzji – ile zjeść, o której zjeść, ile insuliny do obliczonego posiłku podać, bo to lek, który działa natychmiast, więc źle obliczona dawka prowadzi automatycznie do powikłania – hiperglikemii lub hipoglikemii. Uwzględniam ją jadąc na wycieczkę, podejmując się wysiłku fizycznego, czy nawet myśląc o swoich przyszłościowych działaniach. Teraz i kiedyś. W trakcie szkoły zastanawiałam się w jakim kierunku studiów pójść, co w przyszłości robić, aby było to dobre dla mnie i drugiego człowieka, z którym dane będzie mi się spotkać. Cukrzyca jest codziennością, bo myślisz o niej wstając, działając w środku dnia i kładąc się spać – i nikt mi nie powie, że jest obciążająca – zarówno fizycznie jak i psychicznie. Jest trudna, ale dobra edukacja diabetologiczna to podstawa do tego, aby wieść w miarę normalne i zdrowe życie, mając u siebie nieproszoną przyjaciółkę. Edukacja jest prowadzona już po diagnozie – ale moim celem ciągłym jest również docieranie do jak największej ilości odbiorców – głównie rodziców i wskazywanie im zmian, jakie mogą zajść u młodego człowieka – u którego rozwija się cukrzyca. Im szybciej rozpoznana cukrzyca – tym lepszy stan dziecka, jego samopoczucie i start w nowe życie z cukrzycą. Jeśli nie znamy objawów – co nierzadko się zdarza – dziecko ma złe samopoczucie- czuje się źle, słabo, przechodzi infekcje, chudnie. Jeśli w tym momencie nie zreagujemy, dochodzą kolejne – aż do cieżkiego zakwaszenia i stanu jaki często rodziców mocno traumatyzuje – gdzie dziecko jest jedną nogą na tamtym świecie. Mówmy o cukrzycy, o tym jak rozpoznać jej pierwsze objawy – może akurat uratujemy kogoś przed tak fatalnym sposobem dowiedzenia się o diagnozie. Zostawiam Wam tutaj materiały, zróbcie z nimi tyle, na ile możecie – rozwieście, przekażcie dalej, do placówek/ instytucji/ miejsc publicznych. Niech idzie w świat.

Plakat powstał i jest dostępny również na stronie Fundacji Z Cukrzycą na Ty, o której kiedyś Wam pisałam, bo angażuje się, pomaga i niesamowicie wiele robi dla pacjetnów z cukrzycą. Warto ich poznać. Geneza jest taka, że pani profesor Anna Noczyńska stworzyła plakat informacyjny jeszcze kilka lat temu i teraz bardzo chciała go odnowić – jak również walczy o wznowienie swoich książek, dotyczących cukrzycy u dzieci – każdy kto miał z nimi styczność wie, jak w bardzo przystępny sposób przekazywały wiedzę pacjentom i rodzicom. Fundacja z Cukrzycą na Ty postanowiła sfinansować dodruk, za co brawa dla nich, jak również dla Taty Młodego Cukrzyka, który sprawił, że plakat wygląda przyjemnie dla oka. To właśnie Jacek Kujawa wraz z żoną zadbali o odnowienie plakatu, jego wygląd, a merytoryką zajełam się ja razem z panią profesor. Oddajemy w Wasze ręce i niech niesie się w świat. 🙂

Zapraszamy do pobrania i korzystania

POBIERZ PLAKAT

Węglowodany to najważniejszy składnik żywności, który ma wpływ na stężenie glukozy we krwi. Stanowią one ważne źródło energii, będąc postawową determinantą poposiłkowej glikemii. Powinny zapewnić około 45% ogólnej wartości energetycznej diety. Przy bilansowaniu węglowodanów należy brać pod uwagę przede wszystkim ich zawartość w produktach spożywczych oraz rodzaj wyrobów, z jakich pochodzą.

Rodzaję węglowodanów.

Węglowodany (czyli cukry) pochodzą przede wszystkim z produktów roślinnych. Dzielimy je na proste i złożone.

Węglowodany >

• proste: glukoza i fruktoza
• złożone: sacharoza i laktoza; skrobia; błonnik pokarmowy

Węglowodany proste są składnikami odżywczymi, które są łatwo przyswajalne i to one stanowią główne źródło energii – kalorii. Z dwucukrów łatwo przyswajalne są również: laktoza i sacharoza. Wszystkie produkty zawierające te cukry bardzo szybko podnoszą poziom cukru we krwi (mają wysoki IG), więc ich spożycie powinno być ograniczone i stanowić wyłącznie fragment w odpowiednio skomponowanym posiłku. Źrodłem są np.: cukier biały i brązowy, soki i słodkie napoje oraz dżemy.

Węglowodany złożone również powodują wzrost glikemii poposiłkowej, ale nie jest on tak gwałtowny jak przy spożyciu posiłku wyłącznie z cukrów prostych. Węglowodany złożone mają bardziej skomplikowaną budowę i potrzebują więcej czasu na strawienie. Głównym źródłem tych cukrów będą np.: przetwory zbożowe, ziemniaki, ryż, makarony i warzywa. Są to produkty o średnim i niskim IG.

Przedstawię Wam poniżej określenia i nazwy węglowodanów, w celu rozróżnienia ich pochodzenia i formułowania zaleceń żywieniowych:

• węglowodany przyswajalne – skrobia, glukoza, fruktoza, laktoza, sacharoza; trawienie i wchłanianie w jelicie cienkim
• węglowodany łatwo przyswajalne – glukoza, fruktoza, laktoza i sacharoza; po spożyciu są natychmiast wchłaniane i szybko podnoszą stężenie glukoze we krwi
• węglowodany nieprzyswajalne – celuloza, hemiceluloza, pektyny, gumy; to składniki które nie są trawione i wchłaniane, więc po spożyciu nie powodują podnoszenia poziomu stężenia glukozy we krwi.
• cukry – termin używany dawniej zamiennie wyłącznie do określania węglowodanów, aktualnie jest stosowany do glukozy, fruktozy, laktozy i sacharozy, bez względu na pochodzenie, tj. naturalne czy dodane
• cukry dodane – są to węglowodany zawarte w produktach, które zostały dodane do żywności podczas jej przetwarzaniai przygotowywania do spożycia, w tej definicji różnicuje się węglowodany naturalnie występujące w żywności i te, które zostały dodane w procesie technologicznym

Węglowodany to duży temat, więc to dopiero pierwsza jego część. Oczekujcie kolejnych, już niedługo.

Diabetmed

Tak jak obiecałam w poprzednim wpisie, gdzie poruszałam temat pacjenta z cukrzycą na Bloku Operacyjnym – tym razem opisuję Wam badania wykonywane w celu dokładnego przygotowania się do operacji.

Jest to temat o tyle ważny i z badań wynika, że zaburzenia zachodzące w okresie okołooperacyjnym u pacjenta z niedoborem insuliny sprzyjają rozwojowi hiperglikemii i kwasicy ketonowej. Przygotowanie jest więc niesamowicie istotne.

! W okresie okołooperacyjnym u chorych na cukrzycę notuje się zwiększone o co najmniej 30% zapotrzebowanie na insulinę.

Czym jest 'duży planowany zabieg operacyjny’?

Jest to operacja o przewidywanym czasie trwania ponad 2 godziny, wymagającej znieczulenia ogólnego, związanego z dużym ryzykiem dekompensacji metabolicznej i narzucającej konieczność obserwacji pacjenta w szpitalu minimum dobę po zabiegu.

Co dobrze wziąć ze sobą do szpitala?

• aktualnie używane peny / chory z pompą insulinową – zestawy infuzyjne, zbiorniczki na insulinę oraz baterie do pompy
•  zapas insuliny
• glukometr, paski testowe i nakłuwacz
• dla osób stosujących – system CGM (np. dla Dexcom G6 – wyłącznie czujnik i nadajnik)
• jeśli prowadzisz – dzienniczek samokontroli
• przyjmowane na stałe leki
• dotychczasową dokumentację medyczną

Aby wykonać wnikliwą ocenę kliniczną stanu pacjenta i oszacować ryzyko okołooperacyjne oraz ustalić model leczenia hipoglikemizującego warunkującego osiągnięcie optymalnych wartości glikemii, pacjent powinien zostać przyjęty na 2-3 dni przed planowanym zabiegiem chirurgicznym.

Jakie badania będą konieczne przed planowaną operacją?

• pełny dobowy profil glikemii
• HbA1c
• morfologia
• kreatynina, mocznik
• elektrolity (Na, K)
• białko całkowite
• aktywność aminotransferaz (AST, ALT)
• układ krzepnięcia (wskaźnik INR, czas krwawienia, APTT)
• równowaga kwasowo-zasadowa (gazometria) krwi
• badanie ogólne moczu
• ocena dna oka
• elektrokardiogram spoczynkowy (ew. gdy pacjent jest obciążony sercowo-naczyniowym wywiadem lub będzie wykonay rozległy zabieg: próba wysiłkowa, badanie ECHO, badanie EKG metodą Holtera)
• badanie RTG klatki piersiowej

Jedną z najważniejszych składowych dla cukrzyka jest przygotowanie metabolizmu, który powinien być prawidłowo wyrównany.

Glikemia przed operacją nie powinna wynosić powyżej 250mg/dl a hemoglobina glikowana nie może być większa niż 8,5% i/lub występuje cukromocz z towarzyszącą acetynurią.

Pacjenta z całkowitym indywidualnym podejściem, należy przygotować do zabiegu chirurgicznego tak, aby jego przeprowadzenie było bezpieczne a ryzyko powikłań pooperacyjnych było zminimalizowane.

Diabetmed

Na Bloku Operacyjnym człowiek może znaleźć się będąc w różnej roli: jako anestezjolog, pielęgniarka anestezjologiczna, chirurg, pielegniarka operacyjna, osoba zarządzająca blokiem (zwykle jest to pielęgniarka oddziałowa/ koordynująca), osoba dbająca o porządek i czystość, ale najważniejszy zawsze jest pacjent. W takiej sytuacji też może znaleźć się pacjent, chorujący na cukrzycę. Warto rozróżnić czy jest to cukrzyca insulinozależna czy leczona doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi.

Dzisiaj zajmę się tematem diabetyka, przyjmującego insulinę.

W kwestii przygotowania, jedną z najważniejszych czynności jest optymalne unormowanie poziomu glukozy we krwi, aby również unormować przemianę materii. O badaniach i dokładnym przygotowaniu się do operacji, szczególnie tych dużych, kilkugodzinnych będziecie mogli przeczytać w kolejnych wpisach.

W trakcie operacji pacjent otrzymuje insulinę oraz wlew glukozy, które pokrywa zapotrzebowanie podtrzymujące (2-3g/kg/dobę).

Na podstawie Anestezjologii Larsena (Larsen to świetna anestezjologiczna encyklopedia) opiszę Wam jakie można zastosować uproszczone zasady określające zapotrzebowanie na insulinę i glukozę- przyjmujemy, że:

-1 j.m. insuliny zmniejsza stężenie glukozy we krwi o 27mg/dl

-10g glukozy podwyższa stężenie glukozy we krwi o 36mg/dl

-insulinę w okresie śródoperacyjnym najlepiej podawać we wlewie ciągłym za pomocą pompy infuzyjnej

-sa wyjątki, w których np. zaplanowany jest krótki zabieg, a poziom glukozy jest w normie, po rozważeniu wszelkich za i przeciw i przy kontroli glikemii min. Co godzinę można zrezygnować ze śródoperacyjnej podaży insuliny.

Najważniejszymi celami leczenia cukrzycy dla zespołu operacyjnego jest utrzymanie stałego, prawidłowego stężenia glukozy we krwi (80-120mg/dl), unikanie hipoglikemii oraz zapobieganie kwasicy ketonowej. To najistotniejsze cukrzycowe kwestie, w trakcie operacji.

Bardzo ważne w praktyce jest, aby planowe operacje diabetyków, przyjmujących insulinę rozpoczynać możliwie wcześnie rano. W dniu operacji musimy pozostać na czczo, zaleca się dotychczasowa insulinę zamienić na krótko działającą. Sama wiem, że bywa z tym różnie, ze względu na coraz to nowsze rozwiązania w leczeniu cukrzycy. Myślę, że każdą kwestie należy rozważyć i przedyskutować z lekarzem, zarówno operatorem jak i anestezjologiem. Warto wspomnieć jaką terapię stosujemy: czy jest to terapia wielokrotnych wstrzyknięć (pen) czy terapia z pomocą pompy insulinowej. Jeśli stosujemy CGM (ciągły monitoring glikemii) to powiedzmy o tym, może i on okaże się pomocnym i słusznym rozwiązaniem.

Dobra, ale wracając do zalecanych postępowań praktycznych standardowo około godz. 6:00 mierzy się stężenie glukozy i zaczyna wlew dożylny roztworu glukozy: (5 lub 10%), około 6g/godz. (120ml/godz. glukozy 5% lub 60ml/godz. glukozy 10%);  a jeśli chodzi o insulinę to: iniekcja insuliny (podaje się 1/2 – 1/3 porannej dawki, podskórnie) lub prowadzi wlew dożylny insuliny> nabieramy 50j.m. insuliny krótkodziałającej i dobieramy NaCl 0,9% do 50ml > mamy wtedy w strzykawce: 1jednostka w 1 ml. >dawkowanie przedstawię Wam schemat w tabeli żeby było dla Was to czytelniejsze 🙂

Wyjątkową alternatywą postępowania, z jaką możecie się spotkać, jest pomiar glikemii o 6 rano i o ile poziom będzie w normie to pacjenta transportuje się na Blok Operacyjny bez powyższych wlewów. Dopiero na Bloku rozpocznie się w takiej sytuacji podawanie insuliny i glukozy, stosownie do stężenia glukozy we krwi.

W trakcie operacji poziom glukozy jest sprawdzany co 1-2 godziny, tak samo jak tuż po operacji i na tej podstawie podejmowane są kolejne decyzje. Wartości do jakich się dąży i są celem w tym czasie to: 100-180mg/dl.

W całym okresie okołooperacyjnym a przede wszystkim podczas samej operacji, pacjent z cukrzycą jest pod stałą kontrolą i opieką. Lekarz anestezjolog oraz pielęgniarka anestezjologiczna zwracają uwagę nie tylko na stężenie, ale także na tendencję stężenia glukozy we krwi – odpowiednio reagują: gdy poziom się obniża – wlew insuliny zostaje redukowany, a gdy poziom wzrasta – wlew insuliny się zwiększa.

Czasami zdarza się tak, że nasilają się przemiany kataboliczne i zwiększa się utrata potasu, więc uzupełnia się potas, odpowiednimi wlewami dożylnymi.

Podawanie insuliny przedłużonej u osób na penach, zostaje przywrócone dopiero, gdy pacjent może znowu doustnie przyjmować odpowiednią ilość pożywienia.

Temat dość trudny i zawiły, ale mam nadzieję, że jak się wczytacie to chociaż odrobina zagadnienia zostanie rozjaśniona. Temat niecodzienny, ale każdy z Nas może się znaleźć w takiej sytuacji. Nikomu tego nie życzę, ale z taką wiedzą, być może będzie Wam łatwiej, może pytania do lekarzy przed operacją będą bardziej ukierunkowane na konkretne zagadnienia. Będę pisać jescze wielokrotnie, bo powyższy wpis to kropla w morzu. Z czasem temat będzie napewno łatwiejszy.

Pozdrawiam

Diabetmed