Dzisiejszym tematem jest ciąża, u osób z cukrzycą (szczególnie cukrzycą przedciążową, często wieloletnią). Temat jest bardzo ważny i bardzo rozległy, więc napewno dzisiejszy wpis nie będzie ostatnim, a mam nadzieję, że rozwieję wiele Waszych wątpliwości i zainteresuje kolejnymi aspektami tego tematu. Na koniec dajcie znać jakie macie przemyślenia własne, o czym chcielibyście jeszcze poczytać, bo jak zawsze tak i tutaj piszę odnosząc własną wiedzę do najważniejszych wytycznych i zaleceń, w konkretnych dziedzinach. Dzisiaj opieram się głównie na Standardach Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego oraz najnowszych Zaleceniach Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.
—
„Rokowanie, co do długości życia i ogólnego stanu zdrowia osób chorujących na cukrzycę na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat uległo tak znacznej poprawie, że kobiety chorujące na cukrzycę mogą bezpiecznie zachodzić w ciążę i rodzić zdrowe dzieci.”
(Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego postępowania u kobiet z cukrzycą. Warszawa, 2011)
—
Planowanie ciąży
Kobieta chorująca na cukrzycę i planująca potomstwo, powinna odpowiedzialnie i wcześnie zaplanować ciąże, aby przygotować się do niej w sposób świadomy. Powinna być pod jak najszerszą opieką diabetologiczną oraz położniczą, najlepiej około 3-6 miesięcy przed planowanym zapłodnieniem, aby uzyskać najpełniejsze wyrównanie metaboliczne cukrzycy. Zalecane jest stężenie HbA1c < 6,5%, bez ciężkich hipoglikemii, ze stężeniem na czczo w granicach 70-90mg/dl, w 1 godz. po posiłku <140 mg/dl, w 2 godz. po posiłku >70-90 mg/dl. Oczywiście wszystkie te parametry prowadzą do wyrównania, a dobrze leczona cukrzyca nie stanowi przeszkody w zajściu w ciąże, natomiast jest bardzo ważna dla zdrowia matki i dziecka. Obecnie najlepszą metodą leczenia cukrzycy, pozwalającą uzyskać normoglikemię, jest terapia przy pomocy osobistych pomp insulinowych. Dzięki WOŚP, wyspecjalizowane w opiece nad przyszłą mamą, placówki medyczne wypożyczają nieodpłatnie pompy insulinowe na czas planowania oraz przebiegu ciąży. Niektóre modele pomp są wyposażone w system CGM, czyli ciągłego monitorowania glikemii, co w jeszcze lepszym stopniu pozwala zapanować nad cukrami.
Należy pamiętać, że cukrzyca powoduje jednak ryzyko powikłań diabetologicznych, położniczych i noworodkowych. Niestety jest ono wysokie i ciąża u tych kobiet powinna być bezwzględnie prowadzona w ośrodku specjalistycznym (III° referencyjności), dysponującym odpowiednio wykształconą kadrą fachową i zapleczem diagnostyczno-leczniczym.
> Aby móc przewidzieć jak będzie przebiegać ciąża i też los ciężarnej, chore na cukrzycę przedciążową klasyfikuje się, w zależności od wieku zachorowania, czasu trwania cukrzycy i obecności lub braku przewlekłych powikłań cukrzycy.
Wszystkie kobiety z cukrzycą w okresie planowania ciąży, w czasie ciąży i w połogu powinny pozostawać pod opieką zespołu diabetologiczno–położniczego, mającego doświadczenie w tej dziedzinie, aby wprowadzić jak najlepsze leczenie cukrzycy, w tym edukacje diabetologiczną i dietetyczną, ocenić i ewentualnie wdrożyć leczenie przewlekłych powikłań cukrzycy (np. obrzęknięte w czasie ciąży nogi, są bardziej podatne na powstanie zmian i stopy cukrzycowej). W okresie planowania ciąży u każdej kobiety chorującej na cukrzyce należy ocenić: – stan wydolności nerek, wykonać badanie ogólne moczu (i ewentualny posiew moczu), ciśnienie tętnicze krwi, stan układu krążenia, stan narządu wzroku, należy ocenić funkcję tarczycy (TSH). Dieta u kobiety z cukrzycą planującej ciążę nie różni się od standardowej zdrowej diety. Powinna być regulowana w zależności od BMI kobiety. Istotna jest suplementacja kwasem foliowym (min. 0,4mg/dobę) przez okres co najmniej sześciu tygodni, aby zapobiec powstawaniu wad układu nerwowego u dziecka.
Ciąża
W momencie podejrzenia lub rozpoznania ciąży, należy utrzymać zalecane i wymienone powyżej wartości glikemii (normoglikemia), a stężenie HbA1c badać co ok.6 tygodni. Kontrola zarówno położnicza, jak i diabetologiczna, nawet przy prawidłowo przebiegającej ciąży, powinna być prowadzona w ośrodkach o najwyższym stopniu referencji, z częstością zależną od nasilenia cukrzycy i współistniejących powikłań.
(Kobiety chorujące na cukrzycę ze stwierdzonymi zmianami naczyniowymi powinny wykonać kontrole okulistyczne, co najmniej jednokrotnie w każdym trymestrze ciąży (w przypadku stwierdzonych zmian na dnie oka, wymagających w czasie ciąży leczenia okulistycznego należy to leczenie niezwłocznie wdrożyć. Ciąża nie stanowi przeciwwskazania do laseroterapii).
Poród siłami natury
Kobieta chora na cukrzycę może urodzić dziecko siłami natury (!), o ile nie będzie żadnych do tego przeciwwskazań, np. w postaci makrosomii płodu. W trakcie porodu SN czy też CC można mieć stale podłączoną pompę insulinową, w niektórych sytuacjach potrzebne jest podanie insuliny drogą dożylną, ale o tym już zdecyduje lekarz.
Najważniejsze, aby poród był bezpieczny dla Ciebie i Twojego dziecka!
Dlatego warto korzystać z pomocy ośrodków położniczych wyspecjalizowanych w opiece nad kobietami chorymi na cukrzycę.
Wskazanie do cięcia cesarskiego
Wskazaniem do cięcia cesarskiego jest nadmierna masa dziecka. Jeśli w USG masa dziecka będzie wskazywała powyżej 4200g (makrosomia) u kobiety o przeciętnym wzroście, lub gdy różnica obwodu brzuszka (AC) i obwodu główki (HC) przekracza 4cm, z uwagi na duże ryzyko dystocji barkowej zawsze rozważane jest zakończenie ciąży poprzez cięcie cesarskie. Również w przypadku rozpoznania nadmiernej masy płodu po ukończonym 37 tygodniu ciąży, napewno powinno zostać rozważone wcześniejsze ukończenie ciąży (próba indukcji porodu).
Jak zminimalizować ryzyko powikłań u dziecka i matki? Złote wskazówki:
- Normoglikemia (unikanie hipoglikemii i hiperglikemii, ponieważ obie są groźnymi powikłaniami)
- Prowadzenie aktywnego trybu życia powoduje lepsze dotlenienie organizmu (po konsultacji z lekarzem)
- Zdrowe odżywianie (spożywanie pokarmów obfitujących w świeże jarzyny, tłuszcze pochodzenia roślinnego, ryby, pokarmy niskoprzetworzone, bez konserwantów i ulepszaczy).
- Zakaz palenia tytoniu, picia alkoholu i stosowania jakichkolwiek narkotyków.
Istnieje kilka sytuacji, gdy odradza się zajście w ciążę, u kobiet chorujących na cukrzycę:
-nefropatia manifestującą się klirensem kreatyniny poniżej 40 ml/min;
-niepoddająca się leczeniu retinopatia proliferacyjna;
-zaawansowana choroba niedokrwienna serca niepoddająca się leczeniu (kardiomiopatia przerostowa lub ciężkie upośledzenie funkcji komory systemowej; kardiomiopatia okołoporodowa w przeszłości z jakimkolwiek resztkowym upośledzeniem lewej komory);
-autonomiczna neuropatia z zajęciem układu bodźco-przewodzącego serca lub przewodu pokarmowego.
Gdzie można zgłosić się, aby uzyskać od lekarza poradę na temat macierzyństwa?
Obecnie w Polsce funkcjonuje wiele ośrodków diabetologiczych, w których można skorzystać z fachowej opieki wykwalifikowanych lekarzy, pielęganirek i dietetyków. Adresy tych placówek można uzyskać w poradniach diabetologiczynch oraz na stronie:
http://www.wosp.org.pl/medycyna/nasze_programy/pompy_insulinowe_kobiety_ciezarne
https://www.wosp.org.pl/medycyna/programy/cukrzyca-kobiety-w-ciazy
Życzę powodzenia i dużo zdrowia dla wszystkich przyszłych i aktualnych Mamusi i Tatusiów!
