Badania kontrolne w cukrzycy

Jakie badania warto wykonywać, chorując na cukrzycę?

Jak często kontrolować funkcjonowanie swojego organizmu, oprócz codziennych pomiarów glikemii?

Odpowiedź znajdziecie poniżej 🙂

W najnowszych zaleceniach Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego znajdziemy informację, że 3-4 razy do roku warto zbadać HbA1c, ale wyjątkiem są osoby które na codzień korzystają z systemów monitorowania glikemii – u takich pacjentów dokładniejszym wskaźnikiem wyrównania glikemii jest TiR – czyli z angielskiego „Czas w zakresie”. Ale co to oznacza? Nic innego, jak określenie procentowo przez jaki okres czasu pacjent miał glikemie w zakresie docelowym (zalecana wartość: 70-180mg/dl)

Kolejnym ważnym parametrem jest cholesterol i jego rodzaje: Cholesterol całkowity, HDL-C, LDL-C, trigliderycy w surowicy krwi. U pacjentów powyżej 10 roku życia, nawet przy ustabilizowanych glikemiach zaleca się wykonywanie badania kontrolnie co 2 lata.

W tym samym odstępie czasu warto kontrolnie wykonywać badania w kierunku przewlekłych powiłań, a więc: stężenie kreatyniny, albuminuria, badanie ogólne moczu i wykonać konsultację okulistyczną. W przypadku wystąpienia nieprawidłowych wyników częstość kolejnych badań – indywidualnie według potrzeb.

Razem z cukrzycą, często pojawiają się choroby współistniejące – najczęściej są to problemy z funkcjonowaniem tarczycy lub celiakia. Wg ESPGHN (Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci) badania w kierunku celiakii – nawet jeśli nie występują objawy – badania przesiewowe zaleca się wykonywać co 2 lata.

Z kolei ocenę czynności tarczycy i ewentualnych schorzeń wykonuje się już w momencie zdiagnozowania cukrzycy i są to badania takie jak: TSH, fT4, anty-TPO i anty-TG (+ewentualnie USG) i następnie co 2 lata do pakietu badań pacjent powinien zbadać: TSH, anty-TPO, anty-TG.

 

Do wymienionych powyżej należy dołączyć kontrolnie:

  • Monitorowanie dojrzewania według skali Tannera
  • Ciśnienie tętnicze 

w trakcie każdej wizyty lub conajmniej 1-2 x w roku.

Życzę każemu diabetykowi, aby wszystkie wyniki były jak najdłużej w normie!

 

 

 

Bibliografia:

  1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2022. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.

Jak liczyć WW, czyli wymienniki węglowodanowe?

Co oznacza WYMIENNIK WĘGLOWODANOWY?

Jeden WW to ilość produktu (waga), w którym znajduje się 10gram węglowodanów przyswajalnych.

Czy można to jakoś uprościć, aby było łatwiejsze w zrozumieniu? 

Węglowodany odgrywają w naszym pożywieniu bardzo ważną rolę, dostarczając energii. Wynikiem ich trawienia jest glukoza, która następnie trafia do krwi i dzięki insulinie jest transportowana do komórek. Osoby z cukrzycą mają ten proces zaburzony, ze względu na nieprawidłową produkcję insuliny albo jej brak i dlatego też musimy kontrolować ilość zjadanych węglowodanów.

Specjalnie dla diabetyków zostało wprowadzone pojęcie wymiennika węglowodanowego.

1g węglowodanów = 4 kcal

10g węglowodanów = 40 kcal

10g węglowodanów = 1 WW (wymiennik węglowodanowy)

Więc tak jak powyżej napisałam, wymiennik węglowodanowy to taka ilość produktu, w gramach, w której znajduje się 10gram węglowodanów przyswajalnych przez organizm (poniżej wymienie przykłady), co odpowiada 10g czystego cukru.

Zapraszam Was do przeczytania poprzedniego wpisu, w którym pisałam czym są węglowodany przyswajalne, ale w skrócie przypomnę, że to głównie skrobia, glukoza, fruktoza, laktoza i sacharoza, które są trawione i wchłaniane w jelicie cienkim. Są natychmiast wchłaniane i bardzo szybko podnoszą stężenie glukozy we krwi.

Dobrym przykładem dla zobrazowania będzie np. jedna bułka kajzerka, która ma 2,5 ww, więc nasz poziom cukru wzrośnie tak jak po spożyciu 25 gram czystego cukru (2,5 x10g).

Określenie WW w łatwy sposób pozawala na zastąpienie określonej ilości jednego produktu odpowiednią ilością innego produktu, który dostarcza tę samą ilość węglowodanów. Pomocne są w tym celu gotowe tabele wymiennikowe.

Na samym początku styczności z cukrzycą i stosowania ww może być to dość uciążliwe, bo jest nowością. Warto być cierpliwym, pomagać sobie korzystając z tabel oraz ważąc produkty wagą kuchenną. 🙂 Ja korzystałam z książki „Policzmy kalorie” i bardzo sobie chwaliłam, ponieważ ułatwiała mi życie i do tej pory czasami do niej zaglądam żeby przypomnieć sobie niektóre wartości.

A gdzie szukać opisu węglowodanów na etykietach produktów spożywczych? Jak je odczytywać?

Węglowodany zapisane na etykietach żywności, określają wszystkie węglowodany metabolizowane w organizmie człowieka (czyli przyswajalne:)) oraz jest tam też termin „cukry”, oznaczający wszystkie obecne w żywności cukry proste i dwucukry (czyli glukozę, fruktozę i sacharozę). To w tym miejscu znajdziemy cukry występujące też w surowcach i użyte do ich produkcji oraz cukrze dodanym, np. syropie glukozowo-fruktozowym czy miodzie.

Czy dieta cukrzycowa istnieje?

Słyszeliście kiedyś stwierdzenie, że cukrzyk powinien być na diecie cukrzycowej?

Tak? A co to właściwie oznacza? Czym jest ta dieta? I czy w ogóle istnieje?

Od razu na wstępie powiem, że nie ma czegoś takiego jak „DIETA CUKRZYCOWA”. Dieta dla osoby chorej na cukrzycę jest sprawą bardzo indywidualną, nastawioną na potrzeby danej osoby, oparta na zasadach zdrowego żywienia.. i oczywiście zdrowego pożywienia!:) najczęściej jest to skrót myślowy od diety, która ma niski indeks glikemiczny.

Nie ma konkretnie podanych produktów, które powinniśmy zarówno spożywać i których unikać. Warto z kolei dostosować swoją dietę do potrzeb fizjologicznych, biorąc pod uwagę: wiek, wagę, płeć i tryb życia. Diabetyk mając wgląd w zmiany glikemii po posiłkach, nabiera dużej wiedzy na temat własnego organizmu i reakcji na dane posiłki, które w dużej mierze będą się pokrywać u większości społeczeństwa, ale jednak mogą zdarzać się odstępstwa. Cukrzyk powinien mieć kontrolę przede wszystkim nad JAKOŚCIĄ I ILOŚCIĄ spożywanych produktów i wypijanych płynów.

Na co zwracać uwagę i jak sobie pomóc?

  1. Oblicz swoje BMI (masa ciała w kg/ wzrost w metrach2). O obliczaniu BMI i normach będę pisać niedługo, w jednym z kolejnych wpisów, tak jak PPM, czyli pokażę Wam jak obliczyć podstawową przemianę materii.
  2. W oparciu o wynik BMI możesz podjąć decyzję jaką dietę stosować: czy powinna być to dieta dla zwiększenia, zmniejszenia czy utrzymania swojej masy ciała – kwestia liczby kalorii spożywanych w ciągu doby.
  3. Zapoznaj się z piramidą zdrowego żywienia i aktywności fizycznej.
  4. Jako diabetyk zwracaj uwagę na ilość: węglowodanów, białek, tłuszczy, błonnika w spożywanych produktach i napojach oraz indeks glikemiczny i ładunek glikemiczny, a więc na wszystko to, co ma wpływ na Twoją glikemię.
  5. Pij wodę, aby nawadniać się i pomagać oczyszczać organizm ze szkodliwych produktów przemiany materii.
  6. Robiąc zakupy czytaj etykiety! To bardzo pomocne, a nawet wręcz konieczne, aby nie dać się oszukać producentom, którzy potrafią zamieścić na opakowaniu napis „bez cukru”, a w składzie dorzucić syrop glukozowo-fruktozowy lub inne substancje słodzące, potrafiące szkodzić bardziej niż sam cukier.

Pamiętaj, że zawsze warto skonsultować swoją dietę z lekarzem prowadzącym oraz dietetykiem. Czasami wystarczy zmiana kilku produktów, aby Nasze jedzenie było znacznie bardziej wartościowe.

 

Bibliografia:

  1. Diabetologia Praktyczna: Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2020 – Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego; ViaMedica, 2021
  2. Jeznach-Steinhagen A.: Żywienie osób z cukrzycą i chorobami towarzyszącymi; PZWL, Warszawa, 2020
  3. Stepanow B.: 12 wskazówek jak dłużej żyć z cukrzycą; 2022